AYAK BİLEĞİ BURKULMALARI- I

  Ayaklar gerek yürüme gerekse koşma esnasında vücudumuzun yükünü alan ve aynı zamanda bu paternleri normal bir kalıp halinde yapmamızı sağlayan çok önemli bir vücut parçamızdır. Bazen bu sahip olduğumuz normal patern birçok sebebe bağlı olarak bozulabilir. Bu bozulmalar ayaklarımızın burkulmalara daha açık bir hale gelmesinde kilit bir rol oynamaktadır. Ortalama olarak günde 25.000 kişinin ayağını burktuğunu söylersek, bu durumun azımsanmayacak kadar yaygınlığa sahip bir problem olduğu düşünebilir.

  Ayak bileği burkulmaları sadece günlük yaşamda değil özellikle futbol ve basketbol spor branşlarında sık sık karşımıza çıkmaktadır. Basketbolda bu yaralanma insidansı diğer spor branşlarına oranla daha fazladır. Bunun sebebi olarak basketbolun doğasında olan tekrarlı yapılan zıplamalar, yere inişler ve ani yön değiştirmeler bu durumun gerçekleşmesinde rol oynamaktadır. Çalışmalarda ortalama olarak bir basketbolcunun her 2.00 - 2.82 saniyede hareket değiştirdiği ve her maçta ortalama 35 ila 46 kez zıpladığı gösterilmiştir. Bu çalışmalardan basketbolun ayak bileği burkulmasıyla olan yüksek insidanslı bağlantısını anlayabiliriz.

   Ayak bileği incelendiğinde kompleks bir anatomiye sahiptir. Birçok bağ, tendon ve eklem yapılarını barındırır. Bu yapıların dinamik desteğini ise kaslar yardımıyla gerçekleştirir. Kısaca anatomik yapısına bakacak olursak ;

  Ayak bileği eklemi tibia( kaval kemiği ), fibula( baldır kemiği ) ve talus kemiğinden oluşmaktadır.

  Ayak bileğinin her iki yanında bulunan malleol denilen kemik çıkıntılarından origin(başlangıç) alan iki grup ligament (bağ) yapısı vardır. Ayağın lateral (dış) tarafında ;

-Anterior Talofibular Ligament (ATFL)

-Calcaneofibular Ligament (CFL)

-Posterior Talofibular Ligament (PTFL)

Ayağın medial (iç) tarafında ise ;

-Deltoid Ligamentleri

oluşturmaktadır.

  Ayak bileği burkulmaları genelde iki çeşit mekanizma şeklinde meydana gelmektedir.

-Ayağın inversiyon( içe doğru ) pozisyonunda maruz kaldığı yüksek dereceli kuvvet sonucunda meydana gelen yaralanma şeklinde,

-Ayağın eversiyon( dışa doğru ) pozisyonunda maruz kaldığı yüksek dereceli kuvvet sonucunda meydana gelen yaralanma şeklindedir.

  İki farklı mekanizma şeklinde meydana gelen ayak bileği burkulmalarının derecesi kişinin normal yaşantısına ya da antrenmanlara katılım sürecinin uzunluğunu belirlemektedir. Maruz kalınan yüklenime bağlı olarak 3 farklı derecede sınıflandırma yapılmaktadır. 

-Grade I (1.derece) : Çoğunlukla ATFL ligamenti etkilenir. Ligamentin gerildiğini tanımlar ve yırtık yoktur. Hafif derecede ağrı ve ödem mevcuttur. Normal yürüme paternine sahiptir.

-Grade II (2.derece) : Ligamentte kısmi yırtıkların olduğu derecedir. Normal yürüme paternini gerçekleştirmesi çoğunlukla zordur. Orta düzeyde ağrı ve ödem söz konusudur.

-Grade III (3.derece) : Ligamentin tamamen yırtığını tanımlar. Aşırı derecede ağrı ve ödem vardır. Ciltte ileri düzeyde renk değişimleri ve hassasiyet görülür. Normal yürüme paternini gerçekleştiremez. Ayak bileğinde instabilite (dayanıksızlık) meydana gelir.

  Burkulma derecesi uzman sağlık profesyoneli tarafından belirlenen kişi en erken zamanda rehabilitasyona başlamalıdır. Yapılan çalışmalarda tekrarlanan ayak bileği burkulmalarının yaklaşık olarak %70’nin önceki burkulma sonrası tedavinin eksik ya da yetersiz olmasından kaynaklandığı belirtilmiştir.

  Bir sonraki “Ayak Bileği Burkulmaları- II“  blog yazımızda ayak bileği ve burkulma sonrası yapılması gerekenlere dair bilgiler sunacağız. Bizleri takipte kalın...